Kohlberg’in üç aşamalı ahlak tanımına göre, son aşama ahlak, içselleştirilmiş ahlaktır. Bir ceza korkusuyla ya da ayıplanma korkusuyla oluşan ahlak, her daim bir ötekini ister. Zorlamalıdır. İnsanın üzerinde eğreti durur. Kendi başına kaldığında hemen dağılır, bozulur, çürümeye uğrar.
Ne var ki korku ahlakı çabuk üretilir; hızlı büyür ve gözle görülür, elle tutulur somutluktadır. Din’i anlatanların tercihi, çoğu kez bu ahlaktır. Ya cehennem korkusuyla ya da kabir azabı fantezileriyle ulaşırlar amaçlarına.
Ancak insana gönül veren Allah, insanı özgür iradesiyle var etmeyi irade eden Allah, bu gönülsüz ve isteksizce üretilen ahlaka tenezzül etmez. O insanın kendini iknâ etmesini bekler. Ahlakı bir cezadan kaçınmak için değil, ayıplayanlardan saklanmak için değil, kendi onuru olarak gören insanı inşa etmek ister.
Alıntı: Senai Demirci
