Ven Onlara Âdem’in iki oğlunun kıssasını gerçek bir amaca mebni olarak(1) anlat: Hani, ikisi de birer kurban sunmuşlardı ve birinden kabul edildiği hâlde diğerinden kabul edilmemişti! (Bunun üzerine) O (diğerine) demişti ki: “Çaresi yok, seni öldüreceğim!” (Öteki) cevap vermişti: “Allah, yalnızca sorumlu davrananların kurbanını kabul eder!(2) [Maide Suresi 27. ayet]
Dipnot:
1- Bu amaç “hasedin kınanması”dır (Zemahşer ve Râzi ). Veya: “mutlak hakikate atıfla” (Tercihimiz için bkz: Keşşaf bi’l-ğaradı’s-sahih, 5:27’nin tefsirinde). Bi’l- hak, yalınkat anlamda “bütün gerçeğiyle” ya da “aslına uygun olarak” veya “gerçekleşmiş haliyle”.
Bir çoğu muhatapları tarafından efsaneleşmiş haliyle de olsa bilinen bu kıssa ve mesellere vahyin katkısı, onlar hakkındaki tarihsel malumatı düzeltmeye indirgenemez.
Vahyin asıl katkısı, bu kıssa ve mesellerin hangi ebedi gerçeğe ve değişmez hakikate atıf olduğunu, yani kıssadan alınacak “hisse”yi göstermektir. Bu suretle
Kur’an’ın bütün kıssa ve meselleri anlatmaktaki asıl amacının tarih bilgi vermekten çok öte, ahlâk ders çıkarmak ve ibret almak olduğu açıktır. Başta bu kıssa olmak üzere, Adem, Habil ve Kabil, Yusuf, Musa ve Harun, Süleyman ve Belkıs, Hârut ve Mârut gibi bir çok kıssa, Yahudi din metinlerinde de ele alınır. Fakat bu kıssaları Kur’an’ın ele alış tarzıyla söz konusu metinlerin ele alış tarzı arasında öze ilişkin dikkat çekici bir fark vardır. Bu fark,
Kur’an’ın bu kıssaları ebedi hakikate bir atıf olarak nakle dip, onları kimi zaman kendisinden ahlâk dersler çıkarılması gereken birer ‘ibret vesikası’, kimi zaman da ‘örneklik simgesi’ olarak takdim etmesidir.
2- Bu âyetlerle Kurban ibadetinin amacını veren Hac suresinin 36. âyeti arasında doğrudan bir bağ vardır. Kabil iyi olmak yerine, iyiyi ortadan kaldırmayı düşünüyor.
Alıntı: M. İslamoğlu meali
