Rekabetin ve tamahkarlığın insanı yönlendirmesi

Benlik pazar ekonomisinin kıvamına büründüğünde, kıymetini tayin eden şey  içsel niteliği değil pazarda kaç akçe edeceği oluyor. Karşımdaki insan bana ne kazandırır, benim dünyevi amaçlarıma ne ölçüde hizmet eder diye baktığımda onu pazar albenisi üzerinden miyara vuruyorum. Mal dolaşımında tedavüle girecek kadar kıymeti var mı? Yoksa, at sepete!

Rekabetin ve tamahkârlığın insanı iyi yönde güdülediğine, bu yönüyle de kaçınılmaz olduğuna dair Batılı anlayışı artık bir kenara bırakalım.

Rekabet saldırganlığı kamçılar ve bir başkasına dirsek atarak öne geçmeyi meşrulaştırır.

Rekabetçilik bize kaynakların kıt olduğu durumlarda yarışmanın ve saldırganlığın kaçınılmaz olduğunu söyler ve evrimsel psikolojiden destek alır.

Böylece serbest piyasa kapitalizminin acımasızlık ve eşitsizliği meşrulaştırılmış olur. Oysa insan karmaşık ve kültürel bir varlık. İnsanı hayvandan ayıran özellikler var: Kuvvetli bir işbirliği duygusuna sahip olması, hakikat ve güzelliğe sevdalanabilmesi, diğerkamlığı, maneviyat ve anlam arayışı. Rekabetçi zihniyet, insan yavrusunun  ihtimam ve merhameti ilk elden tecrübe etmesini zorlaştırıyor.

Normopati: Normallik deliliği. Anormal derecede normal olan insanlar. Göz ucuyla hep başkalarını süzenler cemiyeti.  Kişinin kendi bireyselliğini, toplumsal kabuller ve uzlaşı adına feda etmesi.

Baş aşağı düşerken ‘henüz her şey yolunda’ dedirten hal. Oysa senin farklılığın güzel.

Dünyaya sana ait bir ses, bir renk, bir ezgi, bir eda, bir duruş, bir cümle bırak. Dünyaya sana ait bir yenilgi bırak. Senden başkasının kotaramayacağı kadar sana has bir düşüş, bir başarısızlık, bir yenilgi olsun. Aşağı doğru bir kavis. Oradan tüten bir anlam bırak.

Koşmak zorunda değilsin, düşersen kalkmak zorunda değilsin. Düştüysen bir süre çayır çimenin tadını çıkar.

Sana sürekli koşmanı söylüyorlar. Yarışmanı, birilerini arkada bırakmanı, ipi önce göğüslemeni bekliyorlar. Hep daha hızlı koşmanı istiyorlar.

Bense sadece annenin çocukluğunda söylediği bir sözü hatırlatacağım: Koşma, düşersin!

Kemal Sayar, 03.09.2018 – http://www.serbestiyet.com/yazarlar/kemal-sayar/kosma-dusersin-847365