“Oruç” kelimesi arapça bir kelime değildir,
Kur’an’ı Kerim’de “sıyâm” kelimesi kullanılıyor.
“sıyâm” kelimesi ve türevleri Kur’an’da 13 defa geçer.
Kur’an’ı Kerim’de “sıyâm” kelimesinin her geçtiği yerde “oruç tutmak” anlamına geldiğini görüyoruz. “savm” kelimesi ise “kimse ile konuşmamak, susmak” anlamına gelir,
Meryem suresi 26. ayetinde olduğu gibi:
“Haydi, ye, iç; gözün aydın olsun. İnsanlardan birini görürsen de ki ‘Rahman’a savm adadım; bugün tek bir insanla bile konuşamam.’”
Kur’an’da “savm” kelimesi sadece geçtiğimiz ayette mevcut.
O zaman “sıyâm” oruç tutmak,
“savm” ise susmak ve hiç kimse ile konuşmamak demektir.
“Ramazan” kelimesi Kur’an’ı Kerim’de sadece bir kez kullanılmıştır;
Bakara suresi 185. ayetinde. Niçin sadece o yerde “Ramazan” kelimesi kullanıldı?
Bu soruyu cevaplamak için Bakara suresi 183. ayetinden itibaren okumamız gerekir.
Allahu Teâlâ şöyle buyurdu:
“Ey iman edenler, sizden öncekilere yazıldığı gibi, (sıyâm) oruç, size de yazıldı (farz kılındı). Umulur ki kendinizi koruyasınız” Bakara (2/183)
Bu ayetin hitap ettiği kesim sadece Allah’a güvenip iman edenlere;
oruç(sıyâm) size farz kılındı.
Peki “oruç” bir topluma ilk defa mı farz kılınıyor?
Hayır
“sizden öncekilere yazıldığı gibi, (sıyâm) oruç, size de yazıldı (farz kılındı).”
Yani bizden önceki ümmetlere de (oruç) farz kılınmıştı, fakat o ümmetlerin oruç detayları ve hükümleri farklı olabilir.
O ayeti okuduktan sonra hemen akla şu soru geliyor;
“Süresi belirsiz şekilde oruç tutmak insana zor gelmez mi?”.
Bu soruyu cevaplamak için 184. ayet gelir;
“(Oruç) Sayılı günlerdir.”
yani “oruç çok uzun sürmez”. Peki bu “sayılı günler” hangi günler? İşte burada “Ramazan” kelimesi devreye giriyor ve hemen Bakara suresi 185. ayeti cevap veriyor:
“(O günler) Ramazan ayıdır. İnsanlara rehber olan ve rehberin açıklayıcı ayetlerinden oluşan Kuran’ın, o Furkan’ın indirildiği aydır. Sizden kim o ayı yaşarsa, oruçlu geçirsin”
Buraya kadar ne anladık?
- “sıyâm” صيام kelimesi oruç tutmak demektir.
- “savm” صوم kelimesi hiç kimse ile konuşmayıp susmak demektir.
- “Ramazan” kelimesi Kur’an’da sadece bir defa geçer (Bakara 185.ayeti)
- “sıyâm” صيام (oruç tutmak) müminlere farz kılındı.
- “sıyâm” صيام (oruç tutmak) önceki ümmetlere de farzdır, o orucun detayları ve hükümleri farklı olabilir.
- “sıyâm” صيام (oruç tutmak) sayılı günlerdir, o günler Ramazan ayıdır, yani Ramazan ayının tüm günleri (29 veya 30 gün). ” Sizden kim o ayı yaşarsa, oruçlu geçirsin” .
******************************
Yolculukta veya hasta olursak oruç tutmamız gerekir mi?
Bakın bu konuda Allah-u Teâlâ ne buyuruyor;
“Kim de hasta yahut yolculuk halinde olursa, o günlerin sayısı kadar diğer günlerde oruç tutsun. Allah sizin için kolaylık ister, zorluk istemez.” Bakara 185
Yaşlılığından ötürü zorluk çeken insanlar oruç tutmalı mıdır?
Oruç tutmak bu durumda daha hayırlıdır
“Oruca zorlukla dayananlar üzerine düşen, fidye olarak bir yoksulu doyurmaktır. Kim bir mecburiyeti olmaksızın içinden gelerek iyilik yaparsa bu onun için daha hayırlı olur. Ve oruç tutmanız, eğer bilirseniz, sizin için daha hayırlıdır.” Bakara (2/184)
Oruca ne zaman başlanıp ne zaman bitirileceği Kur’an-ı Kerim’de şu şekilde açıklanmıştır:
“Oruç (günlerinin) gecesinde kadınlarınızla ilişkide bulunmanız size helal kılındı. Onlar sizin için bir elbise, siz de onlar için bir elbisesiniz. Allah kendinize ihanet ettiğinizi bildi de yüzünüze baktı ve sizi affetti. Artık onlarla birleşebilirsiniz. Allah’ın sizin için yazacağını (çocuk sahibi olmayı) isteyin. Fecrin olduğu tarafta, ak çizgi kara çizgiden size göre tam seçilinceye kadar yiyin, için; sonra orucu geceye kadar tamamlayın. Mescitlerde itikâf halinde iken kadınlarınızla birleşmeyin. Bunlar Allah’ın koyduğu sınırlardır, onlara yaklaşmayın. Allah âyetlerini insanlara böyle açıklar ki kendilerini korusunlar.” Bakara (2/187)
Fecrin gerçekleştiği vakit yani oruç başladığında artık sabah namazının vakti girmiş olur.
Hisham Alabed
Ayrıca okuyabilirsiniz: http://kitapveinsan.com/siyam-oruc-tutmak-2bakara-183-184-185-187/
